صندوق سرمایه گذاری شاخصی با هدف دستیابی به بازدهی معادل میانگین بازار و کاهش ریسک طراحی شده است. برخلاف صندوق‌های سهامی که با خرید و فروش فعالانه سهام به دنبال حداکثر بازدهی هستند. این صندوق‌های شاخصی کمتر به معاملات فعالانه می‌پردازند و بر پیروی از عملکرد شاخص‌های بازار تمرکز دارند. در ادامه، این مفهوم را دقیق‌تر و عمیق‌تر بررسی خواهیم کرد.
صندوق سرمایه گذاری شاخصی؛ ابزار مالی غیرفعال
صندوق‌های سرمایه گذاری شاخصی نوعی ابزار مالی و سرمایه گذاری هستند که هدف آن‌ها دنبال‌کردن عملکرد یک شاخص مشخص بازار سرمایه است. مدیران این صندوق‌ها سبدی از اوراق بهادار را با ترکیب و وزنی مشابه شاخص مبنا ایجاد می‌کنند.
ایده پشت صندوق سرمایه گذاری شاخصی بر اساس فرضیه بازار کارا شکل گرفته است که بیان می‌کند در صورت شفافیت و دسترسی همگانی به اطلاعات، قیمت‌ها به سرعت تعدیل می‌شوند و نمی‌توان بدون افزایش ریسک و هزینه، بازدهی بیشتری نسبت به میانگین بازار به دست آورد. هدف صندوق‌های سرمایه گذاری شاخصی نیز دستیابی به بازدهی معادل میانگین بازار با حداقل ریسک است.
این صندوق‌ها به‌عنوان صندوق‌های «غیرفعال» شناخته می‌شوند؛ زیرا فعالیت آن‌ها در خرید و فروش اوراق بهادار کمتر از صندوق‌های سهامی است. اولین صندوق سرمایه گذاری شاخصی توسط جان سی. باگل تأسیس و بر اساس شاخص S&P 500 طراحی شد.
تفاوت ترکیب دارایی‌های صندوق سرمایه گذاری شاخصی و سهامی
ترکیب دارایی‌های صندوق‌های سرمایه گذاری شاخصی شباهت زیادی به صندوق‌های سهامی دارد اما با تفاوت‌های مهمی. دارایی‌های صندوق‌های شاخصی عمدتاً شامل ۸۰ درصد سهام و ۲۰ درصد اوراق با درآمد ثابت است. نوع و وزن سهام در این صندوق‌ها بر اساس شاخص مبنا تعیین می‌شود؛ یعنی سهامی که در شاخص وزن بیشتری دارد در ترکیب دارایی‌های صندوق نیز وزن بیشتری خواهد داشت.
در مقابل، صندوق‌های سهامی با هدف کسب حداکثر بازدهی، دارایی‌های خود را بر اساس تحلیل‌های مدیران خود انتخاب می‌کنند و آزادی بیشتری در خرید و فروش سهام با هر وزنی دارند. این تفاوت استراتژی‌ها منجر به تفاوت‌های بنیادی در مدیریت و ترکیب دارایی این دو نوع صندوق می‌شود.
دسته‌بندی صندوق‌های سرمایه گذاری شاخصی
صندوق‌های سرمایه گذاری شاخصی بر اساس شاخص‌های مختلف بازار طبقه‌بندی می‌شوند. برای مثال، یک صندوق ممکن است بر پایه شاخص کل بورس و دیگری بر اساس شاخص ۵۰ شرکت برتر بورس طراحی شده باشند. ترکیب دارایی‌های این صندوق‌ها مطابق با دارایی‌های موجود در شاخص مبنا انتخاب می‌شوند.
اگر صندوقی بر اساس شاخص کل بورس تشکیل شود باید سهام‌هایی را انتخاب کند که در شاخص کل بورس قرار دارند. وزن هر سهم در دارایی‌های صندوق نیز بر اساس وزن آن سهم در شاخص کل تعیین می‌شود. به این معنا که سهم‌هایی با تأثیر بیشتر بر شاخص کل، وزن بیشتری در صندوق خواهند داشت.
صندوق سرمایه گذاری شاخصی از مدت‌ها پیش در بازارهای جهانی وجود داشته است. به عنوان مثال، در بازار سهام نیویورک، صندوق‌هایی بر مبنای شاخص‌های داوجونز و نزدک موجود هستند. در ایران نیز این نوع صندوق‌ها بر اساس شاخص‌های مختلفی مانند شاخص کل، شاخص ۳۰ شرکت بزرگ و شاخص ۵۰ شرکت برتر فعالیت می‌کنند.
نقاط مثبت سرمایه گذاری در صندوق شاخصی
صندوق‌های سرمایه گذاری شاخصی به دلیل کمترین میزان خرید و فروش، هزینه‌های مدیریت پایین‌تری دارند نسبت به صندوق‌های سهامی فعال. این ویژگی به کاهش هزینه‌های کلی سرمایه گذاری در این صندوق‌ها کمک می‌کند.
علاوه بر این، هدف صندوق سرمایه گذاری شاخصی دستیابی به بازدهی معادل با میانگین بازار است که به نوبه خود منجر به کاهش ریسک می‌شود. این ویژگی آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال راه‌های کم‌ریسک برای سرمایه گذاری هستند تبدیل می‌کند.
با این حال، بهترین زمان برای سرمایه گذاری در صندوق‌های شاخصی، دوران رشد شاخص بورس است. در دوره‌های نزولی یا بی‌تحرک بازار، بازدهی این صندوق‌ها نیز ممکن است کمتر باشد.
نقاط ضعف صندوق سرمایه گذاری شاخصی
طبیعتا، هرگونه سرمایه گذاری همراه با سود و زیان خاص خود میباشد، در ادامه به نقاط ضعف سرمایه گذاری شاخصی پرداخته ایم تا شما بتوانید با اطلاعاتی کامل نسبت به سرمایه گذاری اقدام نمایید.
- ریسک کاهش ارزش دارایی‌ها
دارایی‌های صندوق‌های سرمایه گذاری شاخصی، چه در بورس و چه خارج از آن، ممکن است تحت تأثیر نوسانات سیاسی و اقتصادی قرار گیرند. این تحولات می‌توانند به کاهش ارزش کل دارایی‌های صندوق منجر شوند. - ریسک افت ارزش واحدهای ETF
برای صندوق‌های شاخصی که به‌صورت ETF معامله می‌شوند ممکن است ارزش واحدها به دلیل نوسانات عرضه و تقاضا، کمتر از ارزش خالص دارایی‌های صندوق باشد و این ممکن است به زیان سهامداران منجر شود. - ریسک نکول اوراق بهادار بدهی
در صندوق‌هایی که درصد قابل توجهی از دارایی‌ها را اوراق بدهی تشکیل می‌دهد حتی با وجود انتخاب اوراق با کیفیت بالا، احتمال نکول اوراق وجود دارد و این ریسک باید مدنظر قرار گیرد. - ریسک نوسانات بازده بدون ریسک
با افزایش بازدهی بدون ریسک، مانند سود سپرده‌های بانکی، ارزش اوراق بهادار با بازده ثابت ممکن است کاهش یابد. این تغییرات میتواند بر ارزش دارایی‌های صندوق‌های شاخصی تأثیر منفی بگذارد.
روش‌های سرمایه گذاری در صندوق شاخصی
صندوق سرمایه گذاری شاخصی به دو شکل اصلی عرضه می‌شود:
- صندوق‌های ETF: این صندوق‌ها به‌طور مستقیم در بازار بورس معامله می‌شوند. برای سرمایه گذاری در این نوع صندوق‌ها، شما به کد بورسی و عضویت در یک کارگزاری نیاز دارید و می‌توانید آن‌ها را همانند سهام خرید و فروش کنید.
- صندوق‌های غیرقابل معامله: این صندوق‌ها از طریق نمایندگی‌های رسمی یا وبسایت‌های شرکت‌های مدیریتی عرضه می‌شوند. برای خرید این صندوق‌ها، باید به صورت مستقیم از طریق این کانال‌ها اقدام کنید.
چنانچه نیاز به دریافت وام فوری دارید، وام روی سند خودرو میتواند انتخابی مناسب و بدون اتلاف وقت برای شما باشد. ما به ارتقاء سطح رضایت مشتریان و ارائه خدمات حقوقی با بالاترین استانداردها متعهد هستیم.
نکته پایانی
صندوق سرمایه گذاری شاخصی به گونه‌ای طراحی شده است که به دقت با تغییرات شاخص‌های مبنا، از جمله شاخص کل بورس، همگام باشد و بازدهی مشابهی ارائه دهد. در ایران، این صندوق‌ها غالباً به دنبال تقلید از عملکرد شاخص کل بورس هستند و سرمایه گذاری در آن‌ها به طور معمول از طریق سامانه‌های معاملات آنلاین سهام انجام می‌شود. ویژگی برجسته این صندوق‌ها کاهش قابل توجه هزینه‌های مدیریتی و سبدگردانی نسبت به صندوق‌های سهامی معمولی است؛ این موضوع میتواند به افزایش سودآوری سرمایه‌گذاران و بهینه‌سازی هزینه‌ها کمک کند. دراین راستا، موسسه حقوقی توانگر با تخصص‌های متعدد و تجربه‌های گسترده در زمینه‌های مختلف حقوقی، به طور کامل به رفع نیازهای حقوقی و قانونی شما پرداخته و از طریق راهکارهای حرفه‌ای و مؤثر، به تأمین اهداف و منافع شما کمک می‌کند.
